สำรวจสัจธรรมและเรื่องราวของชีวิตผ่านสีสันและการรับรู้ในนิทรรศการ Chroma งานศิลปะครั้งใหม่ของอำนาจ วชิระสูตร ที่ 333 Gallery, Warehouse 30
เมื่อไม่กี่เดือนที่ผ่านมามีนักร้องหนุ่มคนหนึ่งถูกตั้งคำถามถึงหญิงสาวในอุดมคติของเขา คำตอบที่เขาให้กับแฟนๆ ทำเอาทุกคนประหลาดใจคือ ‘หญิงสาวที่มีเสียงเหมือนรสชาติมะกอก’! แม้จะเป็นคำตอบที่ฟังดูแปลกประหลาดแต่นักวิทยาศาสตร์ได้มีคำอธิบายเกี่ยวกับเรื่องนี้ไว้ว่ามันคือสิ่งที่เรียกว่า Synesthesia หรือสภาวะรับรู้ข้ามประสาทสัมผัสของสมอง เช่นการมองเห็นสีต่างๆ ขณะฟังเพลงหรือรับรู้รสชาติได้จากการได้ยินเสียง และน่าเสียดายที่สภาวะนี้ไม่ได้เกิดขึ้นได้กับทุกคน แต่ในทางกลับกันสำหรับบุคคลทั่วไปการรับรู้อารมณ์และเรื่องราวจากสี ก็อาจไม่ใช่เรื่องยากเกินทำความเข้าใจ และสิ่งนี้เองที่กลายมาเป็นแกนหลักที่ถูกใช้บอกเล่าเรื่องราวในนิทรรศการ Chroma นิทรรศการศิลปะครั้งใหม่โดย อำนาจ วชิระสูตร
หลายครั้งที่การรับรู้ของมนุษย์เรา เกิดขึ้นโดยอัตโนมัติ ไม่ได้เกิดจากความตั้งใจ ซินเนสทีเซีย (Synesthesia) เป็นสภาวะการรับรู้ที่ประสาทสัมผัสหนึ่งกระตุ้นให้เกิดประสบการณ์ของอีกประสาทสัมผัส พบว่าประชากรกว่า 4.4% มีอาการดังกล่าว ซินเนสทีเซียมีหลายรูปแบบ แต่ภาวะที่พบได้บ่อยเกี่ยวกับการรับรู้ของสีคือ Grapheme–Color Synesthesia ซึ่งคือการที่เราเห็นตัวเลขหรือตัวอักษรเป็นสี
กับอีกชนิดหนึ่งคือ Chromesthesia ที่เราสามารถเห็นสีสันจากการได้ยินเสียงต่างๆ ซึ่งนับเป็นอาการที่น่าสนใจเกี่ยวกับการรับรู้ของมนุษย์ เพราะถึงแม้ว่าคนๆ นั้นจะมองเห็นสีในสภาวะนั้นจริงๆ แต่สิ่งที่เขาเห็น ความจริงตรงหน้า ก็ไม่สามารถที่จะรับรู้ได้โดยบุคคลอื่น
นิทรรศการ Chroma โดย อำนาจ วชิระสูตรเป็นการทดลองและสำรวจธรรมชาติของสีผ่านกระบวนการทำงานอันหลากหลาย โดยอำนาจเลือกใช้สีสันที่แตกต่างแทนความรู้สึกใน ณ ขณะเวลานั้น เป็นตัวกำหนดค่าน้ำหนักของสี (Value) ไม่ว่าจะเป็นสีเข้ม สีสด สีอ่อน สีโปร่งใส หรือพาสเทลที่มีส่วนผสมของสีขาวที่ช่วยสร้างสีอ่อน (Tint) รวมทั้งสีที่ผสมสีดำเพื่อเพิ่มความเข้มและสร้างเงา (Shade) เพื่อให้สีถ่ายทอดอารมณ์และเรื่องราวที่ซ่อนอยู่ภายในจิตใจ ทั้งช่วงเวลาที่ผ่อนคลาย สบายใจหรือมีเรื่องให้ต้องรู้สึกกังวล
“สีที่มีความอิ่มตัวสูงคือสีที่มีความบริสุทธิ์ สีจะมีความเข้มและสด การที่เราผสมขาวหรือดำเข้าไปจะทำให้สีนั้นอ่อนลงหรือหนักขึ้น ในขณะที่สีหลายตัวจะมีคุณสมบัติที่โปร่งใส เราเลยต้องมีการลงสีนั้นหลายชั้น เพื่อให้ได้ผลลัพธ์อย่างที่ต้องการ และบางครั้งการผสมผสานด้วยสีอื่น ก็จะทำให้เกิดเฉดสีที่ซับซ้อนที่จะค่อยๆ เผยบนชิ้นงานเมือโดนแสงตกกระทบ สีเข้มบางตัวช่วยสร้างบรรยากาศได้ดี สร้างความลึกและเน้นขับแสงบนพื้นผิว งานชุดที่ผ่านมาผมใช้สี lampblack เป็นหลัก ส่วนงานชุดนี้มีการเลือกใช้สี ultramarine เพื่อเน้นความชัดและความเงาของพื้นผิว”
อำนาจบอกเล่า และอธิบายเกี่ยวกับการสร้างบรรยากาศของสีที่ทำอะไรได้มากกว่าการแค่สรรสร้างภาพวาดที่สวยงาม เพราะสียังช่วยให้บรรยากาศและความรู้สึกได้อย่างดี เช่นสีดำที่ช่วยสร้างบรรยากาศให้ชิ้นงานมีความลึกและน่าค้นหา หรือสีเขียวที่ให้ความรู้สึกผ่อนคลายและเชื่อมโยงกับธรรมชาติ
เขาจึงลองตั้งคำถามกับการรับรู้ของผู้ชม ว่าจะเป็นไปได้ไหมที่ผู้ชมจะสามารถรับรู้ถึงห้วงอารมณ์ สถานการณ์ หรือแม้แต่สถานที่ซึ่งเป็นประสบการณ์ส่วนตัวของเขาซึ่งถูกถ่ายทอดลงไปในภาพผ่านสีสัน และจะสามารถมองเห็นถึงสิ่งเดียวกับเขาได้ไหมในการรับรู้ระดับปัจเจกบุคคล โดยอำนาจเลือกใช้สีน้ำมันจากความชอบส่วนตัวที่มีต่อคุณสมบัติของสีและจุดเริ่มต้นของเม็ดสี ที่ให้ความรู้สึกมีอยู่จริง และใช้ความคุ้นเคยและเข้าใจในธรรมชาติของสีจากการเป็นศิลปินมาอย่างยาวนาน เพื่อถ่ายทอดความรู้สึกผ่านแต่ละเนื้อสีราวกับกำลังใช้อีกอวัยวะหนึ่งของร่างกาย
เช่นผลงานอุโมงค์ หมายเลข 1-3 ที่นำทางผู้ชมเดินทางเข้าสู่อุโมงค์ที่เต็มไปด้วยเฉดสีมากมาย ทั้งงานที่ใช้สีน้ำเงินเข้ม (Ultramarine) เป็นสีผสมหลัก ไปจนถึงงานสีส้มและเหลืองสด (Cadmium Yellow) ที่พาให้นึกถึงบรรยากาศลึกลับน่าค้นหาในอุโมงค์ที่ไม่มีใครรู้ว่าอยู่ที่ไหนหรือมีอยู่จริงหรือไม่ เช่นเดียวกับภาพภูมิทัศน์ในผลงาน ใกล้พลบ ที่หยิบเอาสีแดงสว่าง (Bright Red) มาผสมผสานเข้ากับสีชมพู Permanent rose และขาว Zinc White เพื่อให้บรรยากาศยามเย็นในช่วงเวลาที่พระอาทิตย์ใกล้ตกดิน ที่ชวนให้ผู้ชมรู้สึกถึงเรื่องราวจากบรรยากาศในภาพและอาจนำประสบการณ์ส่วนตัวของตนเองเข้ามาผสมผสานเพื่อรับรู้ถึงอารมณ์จากภาพนั้น
เช่นกันในผลงานทุ่งจักรวาล ที่ผู้ชมอาจมองเห็นภาพมุมบนของใบบัวบนผิวน้ำ แต่อาจมีบางคนที่สามารถรับรู้ถึงความสดชื่นจากเฉดสีเขียวได้มากกว่าคนอื่นๆ และยังสามารถมองเห็นอุณหภูมิของสีที่ถูกจำลองบรรยากาศในช่วงเย็น โดยเป็นช่วงเวลาระหว่างกลางของกลางวันและกลางคืน ซึ่งแสงอาทิตย์เริ่มเปลี่ยนสีไปในผลงานภาพ ลำนำเรณู หมายเลข 1 และ 2 ซึ่งบอกใบ้เรื่องราวที่อยู่ภายในใจของศิลปิน ณ ขณะเวลานั้น
แอนสท์ กอมบริช (E. H. Gombrich) นักประวัติศาสตร์ศิลป์ชาวออสเตรีย เคยนำเสนอแนวคิดที่น่าสนใจไว้ในหนังสือ The story of Art (1950) ว่า คนเราทุกคนนั้นมีแนวโน้มที่จะยอมรับอะไรที่เป็นไปตามแบบแผน หรือที่เชื่อกันมาว่าคือสิ่งที่ถูกต้องเพียงหนึ่งเดียว เช่น คนที่บอกว่าท้องฟ้าต้องเป็นสีฟ้า หรือหญ้าต้องมีสีเขียวเท่านั้น แต่ศิลปินรุ่นใหม่ต่างพยายามที่จะออกเดินทางไปค้นพบสิ่งใหม่ เลือกที่จะไม่สนใจต่อกฎเกณฑ์และค่านิยมเก่าๆ ศิลปินกลุ่มนี้สอนพวกเราให้มองเห็นความงามที่ต่างออกไปในธรรมชาติ ความงามที่เราไม่เคยนึกถึง ถ้าเราเรียนรู้จากพวกเขา เพียงแค่เรามองออกไปนอกหน้าต่างที่คุ้นเคย เราก็อาจจะได้พบกับการผจญภัยที่ยิ่งใหญ่
นิทรรศการครั้งนี้ของอำนาจ วชิระสูตร จึงเป็นเสมือนงานที่รวบรวมภาพแทนในแต่ละช่วงเวลาของชีวิตที่ถ่ายทอดออกมาอย่างอิสระ ไม่ยึดติดกับข้อจำกัดหรือแบบแผนเดิมๆ เพียงหนึ่งเดียว เพื่อพาผู้ชมออกไปสำรวจสิ่งใหม่ และเดินทางสู่การรับรู้เรื่องราว ความรู้สึกและประสบการณ์ภายในของศิลปินในรูปแบบที่แตกต่างกันออกไปตามการรับรู้ของแต่ละคน ทางเดียวที่จะทราบคำตอบว่าเรารับรู้อะไรได้จากภาพเหล่านั้น และมันจะตรงกันกับที่อำนาจสื่อสารหรือไม่ คือการมาลองชมนิทรรศการครั้งนี้ด้วยตนเอง
นิทรรศการ Chroma โดย อำนาจ วชิระสูตร
เปิดให้เข้าชมฟรีตั้งแต่วันนี้ – 28 พฤษภาคม พ.ศ. 2566 ที่ 333 Gallery, Warehouse 30 (ใกล้กับท่าเรือสี่พระยา)
Credit:
Photos: Courtesy of 333 Gallery and Warehouse 30
อ่านเรื่องราวที่น่าสนใจอื่นๆ ได้บน Padthai.co
- เพราะความสุขที่หล่นหาย อาจหาเจอได้ง่ายกว่าที่คิด : ผจญภัยไปกับโคคูน เพื่อตามหาความสุขที่หล่นหาย ใน COCOON LOST & FOUND งานนิทรรศการเดี่ยวครั้งแรกในไทย ของครูปาน สมนึก คลังนอก ที่ River City Bangkok
- Repeat After Me: การกลั่นแกล้ง ความโดดเดี่ยว และการมาถึงของโลกอินเตอร์เน็ตใน All About Lily Chou-Chou ลิลี่ ชูชู แด่เธอ.. ตลอดไป หนังอินดี้ญี่ปุ่นยุค y2k ที่ครองใจผู้ชมตลอดกาล
- Repeat After Me: เป็นทุกอย่างให้เธอแล้ว Everything Everywhere All At Once ภาพยนตร์ที่พา Michelle Yeoh ไปคว้ารางวัล นักแสดงนำหญิงยอดเยี่ยม (Best Lead Actress) ปีนี้จากทั้งเวที Oscars และ Golden Globes Awards
- 2023 TRENDS & PREDICTIONS : Entertainment and Pop-Culture เจาะเทรนด์โลก 2023 ไปกับ Padthai POP-CULTURE วงการสื่อจะไปในทิศทางไหน แล้วคอนเทนต์รูปแบบใด จะมาแรงในปี 2023 ที่จะถึงนี้
- BOWKYLION THE MEMORABLE MOMENT : ประมวลทุกภาพความประทับใจจาก BOWKYLION LANTA CONCERT คอนเสิร์ตเดี่ยวครั้งแรกของ โบกี้ไลอ้อน พร้อมแขกรับเชิญแบบคับคั่ง!
