Car mascot หรือ มิ่งขวัญรถ เคยเป็นส่วนหนึ่งที่แสดงให้เห็นถึงเอกลักษณ์ของรถยนต์แต่ละรุ่นแต่ละยี่ห้อ ปัจจุบันนี้งานศิลปะชั้นเลิศ ชิ้นเล็กเหล่านี้เป็นเพียงส่วนหนึ่งของนักสะสมที่เห็นคุณค่าและความงาม
Car Mascot / Hood Ornament หรือ มิ่งขวัญรถ คือเครื่องประดับบนฝากระโปรงหน้าของรถยนต์ หรือที่วางประดับไว้บนฝาหม้อน้ำรถยนต์ (โบราณ )ในรูปทรงต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น เทพ เทพธิดา นก หรือสัตว์ชนิดต่างๆ ที่มิได้เป็นเพียงแค่สัญลักษณ์ของรถยนต์หรือบริษัทผู้ผลิตรถยนต์ แต่เป็นอะไรมากกว่านั้นเพราะมันคืองานศิลปะประติมากรรม ที่ถูกออกแบบโดย นักประติมากรอันมีชื่อเสียงหลายคน อาทิ Emil Lejeune , Rene Jules Lalique, Francois Victor Bazin, Charles Robinson Sykes โดยเฉพาะในระหว่างปี ค.ศ. 1910 – 1930 อันเป็นยุคที่เฟื่องฟูที่สุดของมิ่งขวัญรถ ในรูปแบบศิลปะอาร์ตเดโค และ ยังคงเป็นที่นิยมอย่างต่อเนื่องเรื่อยมาจนถึงปี ค.ศ.1950
Antique Vintage Hood Ornament – An A.G. Ward chrome car mascot, English Bulldog ( กลาง )
Antique Vintage Car Mascot / Hood Ornament – Eagle ( ขวา )
รถยนต์หลายยี่ห้อที่เราคุ้นเคยต่างมีตราสัญลักษณ์ประจำ อันเป็นทั้งสัญลักษณ์ของรถและบริษัทผู้ผลิตรถยนต์ อาทิ
- รถจากัวร์ ( Jaguar ) ใช้เสือจากัวร์ผงาดกระโจน ( Leaping Jaguar ) สื่อถึง ความสง่างาม น่าเกรงขาม เต็มไปด้วยพลัง ความเร็วและพร้อมที่จะพุ่งไปข้างหน้าเสมอ
- รถเมอร์เซเดส ( Mercedes-Benz ) ใช้ดาวสามแฉกในวงกลม ( A Silver Circle with a Three-Pointed Star ) หมายถึงพลังอันแข็งแกร่งของเครื่องยนต์ Daimler 3 ชนิด-ที่ใช้ในการขับเคลื่อนทั้งบนบก ในน้ำและในอากาศ
- โรล์ส รอยซ์ ( Rolls-Royce ) คือผู้หญิงใส่ชุดยาวบางเบาพลิ้ว ( The Spirit of Ecstasy ) เธอโน้มตัวไปข้างหน้าเหยียดแขนไปข้างหลังเหนือศีรษะ แขนเสื้อที่พลิ้วไหวปะทะแรงลมทำให้ดูเหมือนเป็นปีก สะท้อนถึงความหรูหรา สง่างาม ความเร็ว ราบรื่นไร้สุ่มเสียง อันเป็นเอกลักษณ์อันโดดเด่นของโรล์ส รอยส์ แม้กระทั่งเรื่องราวของผู้หญิงที่เป็นต้นแบบ เธอชื่อ Eleanor Velasco Thornton ก็ยังมีเรื่องซ่อนให้สนุกน่าสนใจหากสนใจทราบเรื่องราว น่าจะลองค้นหาดู
มิ่งขวัญรถ ทำขึ้นจากโลหะต่างชนิด ทั้ง ทองเหลือง สัมฤทธิ์ อลูมิเนียม นิเกิลและโลหะผสมสังกะสี บ้างชุบเงินหรือโครเมียม หรือแม้แต่แก้ว ซึ่งส่วนใหญ่ผลิตโดย Rene Lalique ที่มีชื่อเสียงในงานเครื่องประดับและเครื่องแก้ว ในปีค.ศ.1920 ชื่อเสียงของเขาโด่งดังมากในเรื่องการออกแบบ เครื่องแก้วในสไตล์ศิลปะอาร์ตเดโค
วัตถุดิบและโลหะที่ใช้ เป็นตัวกำหนดราคาของมิ่งขวัญรถแต่ละชิ้น รวมทั้งตัวศิลปินที่ออกแบบ ความยากง่าย และรายละเอียดประกอบกัน มิ่งขวัญรถที่แพงที่สุดในปัจจุบัน คงเดาไม่ยากและแน่นอนหนีไม่พ้นโรล์ส รอยส์ “ The Spirit of Ecstasy ” ที่ทำขึ้นเป็นพิเศษด้วยแพลตินัม ฝังเพชร 150 กะรัต และโลหะหายาก ออกแบบโดย Jean Kemanjian ให้กับบริษัทรถหรูหราแห่งหนึ่งในแมนฮัตตัน สหรัฐอเมริกา มีมูลค่าถึง 200,000 เหรียญสหรัฐอเมริกา หรือเฉียด 6,000,000 บาท
ทำไมรูปแบบของมิ่งขวัญรถถึงมีหลากหลาย ?
สมัยก่อนมีผู้ผลิตรถยนต์อยู่มากมาย แต่ละรุ่นแต่ละยี่ห้อ จะมีมิ่งขวัญรถ เฉพาะของตนเอง หรือเจ้าของรถ อาจว่าจ้างให้ศิลปิน ออกแบบและทำขึ้นเพื่อใช้กับรถของตนเองเท่านั้น ในยุคแรกๆที่คนหันมาใช้รถยนต์ การเดินทางค่อนข้างอันตรายเพราะถนน หนทางเป็นโคลนบ้าง มีผู้ร้ายคอยดักปล้นบ้าง มองว่าคนมีรถย่อมมีเงิน นักบุญคริสโตเฟอร์ ( Saint Christopher ) จึงเป็นที่นิยมให้เป็นมิ่งขวัญรถ เพราะเป็นนักบุญองค์อุปถัมภ์ผู้เดินทางให้รอดปลอดภัย ส่วนรูปอื่นๆไม่ว่าจะเป็นนกอินทรีย์ นางนวล ฮัมมิ่งเบิร์ด หรือสัตว์หลากชนิด รวมทั้งเทพเจ้าหรือเทพธิดา ต่างถูกออกแบบมาเพื่อสะท้อนให้นึกถึงความเร็ว มุ่งมั่น ทะเยอทะยาน แข็งแกร่งเต็มไปด้วยพลัง สง่างาม หรูหรา หรือแม้แต่ความขบขัน
ความนิยมของการใช้มิ่งขวัญรถ เริ่มลดลงในช่วงยุค 60 เพราะคนรุ่นใหม่เห็นว่าเป็นของเชย โบราณ และขัดกับ หลักอากาศพลศาสตร์ เพราะขัดขวางและต้านลม เส้นสายไม่ลื่นไหล ถ้าจะเปรียบให้เห็นภาพชัดเจนก็เหมือน สมัยนี้ที่ลูกหลานเราต่างโยนทิ้ง หรือขายทิ้งตู้ไม้สักอย่างดีแล้วรีบไปซื้อตู้ไม้อัดที่ผลิตออกมาดาษดื่นออกแบบทันสมัยแต่อายุการใช้งานสั้น อีกทั้งข้อกฎหมายที่ออกมาเพื่อความปลอดภัยของคนเดินถนนหากเกิดอุบัติเหตุรถชน และก่อให้เกิดอันตรายหรือบาดเจ็บอันเนื่องมาจากการทิ่มแทงของมิ่งขวัญรถ เพราะฉะนั้นหากบริษัทผู้ผลิตรถยนต์ยังต้องการใช้มิ่งขวัญรถ จะต้องถูกออกแบบมาให้สามารถ หลบหรือล้มไปด้านหลังหรือซ่อนตัวอยู่ในช่องพิเศษทันทีที่เกิดอุบัติเหตุ ความยุ่งยากและต้นทุนการผลิตที่สูงขึ้นทำให้หลายบริษัทยกเลิกการใช้มิ่งขวัญรถไปโดยปริยาย
ปัจจุบันยังมี รถหรูหราบางยี่ห้อที่ใช้มิ่งขวัญรถอยู่ แต่ได้ปรับปรุงวิธีการติดตั้งเมื่อเกิดอุบัติเหตุ มิ่งขวัญรถเหล่านี้ก็จะถูกซ่อนหรือพับเก็บเพื่อไม่ก่อให้เกิดอันตรายในขณะเกิดอุบัติเหตุและด้วยเหตุผลเหล่านี้ทำให้มิ่งขวัญรถไม่เป็นที่นิยมใช้ประดับบนฝากระโปรงหน้ารถอีกต่อไป บริษัทผู้ผลิตมิ่งขวัญรถ จึงค่อยค่อยปิดตัวลง เหลืออยู่เพียงที่เดียวที่รอดมานั่นคือ Louis Lejeune Ltd., ที่ยังเปิดทำงานอยู่
Vintage Hood Ornament – Nymph Fairy ( middle )
Vintage Hood Ornament – Speed Nymph ( right )
เพราะฉะนั้นคนที่ยังชื่นชอบกับงานประติมากรรมขนาดเล็กจึงเริ่มสะสมมิ่งขวัญรถ เพราะนับวันมีแต่จะหายาก งานแต่ละชิ้นถือได้ว่าเป็นงานศิลปะที่ถูกออกแบบโดยศิลปินอันมีชื่อเสียงในยุคนั้น และจำนวนที่ผลิตก็มีไม่มาก รวมทั้งบางชิ้นเป็นการผลิตตามสั่ง ยิ่งหายากและมีคุณค่าแก่การสะสม
เวลาเปลี่ยน คนเปลี่ยนตามยุคสมัย หากผู้อ่านท่านใดมีมิ่งขวัญรถ เก็บสะสม ก็น่าจะมาแบ่งปันเรื่องราวที่มาที่ไป เพราะบางชิ้นอาจจะมีคุณค่าทางจิตใจที่ตกทอดมาจากรถคันแรกของปู่หรือพ่อ แล้วบางทีเราอาจจะเห็นมิ่งขวัญรถที่ต่างไปจากที่เรามี ได้แลกเปลี่ยนข้อมูลและสนุกกับการสะสมต่อไป
รูปทั้งหมดเป็นของสะสมส่วนตัว
CREDIT:
PHOTOS: COURTESY OF HOUSE OF CHAO
สามารถอ่านคอนเทนต์ Lifestyle ที่น่าสนใจได้ที่
