สีน้ำเงินคลาสสิก สี Surf the Net ที่ตั้งชื่อเก๋ไก๋ เป็นสีนำสมัย นำแฟชั่นสำหรับปี 2020
The Shades of Blue จากแบบสอบถามคนทั่วไปทั้งชายและหญิงตั้งแต่ปีค.ศ. 2003 โดย YouGov.com ทั้งประเทศสหรัฐอเมริกา อังกฤษ และแพนแปซิฟิก โทนสีฟ้าเป็นสีที่ทั้งชายและหญิงชื่นชอบเป็นอันดับหนึ่ง จากนั้นคือสีเขียวและแดง ทำไมถึงเป็นเช่นนั้น นักจิตวิทยาที่ชื่อ Stephen E. Palmer และ Karen B. Schloss ได้ทำการวิจัยและให้คำตอบด้านวิทยาศาสตร์และจิตวิทยาก็คือ คนเรามักเอาความชอบเรื่องสีไปผูกพันกับสิ่งต่างๆรอบตัว หากคิดให้ดี สีฟ้าคือสีแห่งท้องฟ้าและมหาสมุทรอันยิ่งใหญ่ไพศาล มีความเกี่ยวข้องกับพวกอารมณ์ เมื่อมองผืนน้ำหรือผืนฟ้า จะรู้สึกสงบผ่อนคลายสบายใจ ความยิ่งใหญ่ ความน่าเชื่อถือ เป็นการยากที่จะมองสีฟ้าในแง่ลบ เพราะทุกคนต่างชอบวันฟ้าใส อากาศปลอดโปร่ง การไปต่างอากาศชายทะเล แต่ในขณะเดียวกันก็อาจเกิดความตึงเครียดและความกลัวได้เช่นเดียวกัน เช่น การเกิดพายุ ฟ้าผ่า ฟ้าร้อง คลื่นทะเล ทั้งยังขึ้นอยู่กับวัฒนธรรมที่หล่อหลอมของแต่ละประเทศด้วยเช่นกัน ยกตัวอย่างเช่น บริษัทรถสกู๊ตเตอร์ญี่ปุ่น นำเข้ารถสีดำในตลาดอินเดีย ผลคือ ขายไม่ออกเลยสักคันในขณะที่ญี่ปุ่นขายดีเป็นเทน้ำเทท่า เมื่อได้ทำวิจัยทางการตลาดพบว่า ในวัฒนธรรมของอินเดีย สีดำนั้นเกี่ยวพันกับเรื่องของความตาย ในขณะที่ญี่ปุ่นเห็นว่าเป็นสีแห่งความปราดเปรียวทันสมัย
โทนสีฟ้ามีหลากหลายเฉด มีชื่อเพราะพริ้งมากมาย ทั้งยังเป็นสัญลักษณ์แห่งความสง่างาม ความรู้ ความน่าเชื่อถือ ถ้าสังเกตดู มหาวิทยาลัยดังๆ ทางทวีปตะวันตก และอเมริกาเหนือใช้สีน้ำเงินเป็นตราสัญลักษณ์จนกลายเป็นชื่อของสีเฉดสีฟ้าต่างๆไป เหมือนพูดถึงสีนั้นๆ ผู้คนสามารถรับรู้และนึกถึงลักษณะของสีนั้นๆได้ทันที ตั้งแต่ Cambridge blue, Carolina Blue (University of North Carolina), Columbia Blue, Duke Blue, Eton Blue, Oxford Blue, Tufts Blue, UCLA Blue, Yale Blue! นอกจากจะแสดงความน่าเชื่อถือ วางใจ มั่นคง ความเป็นตัวของตัวเอง ความอิสระ ยังแสดงถึงการกีฬา อย่างทีม ลอส แองเจลิส ดอดเจอร์ส สี Dodger Blue ซึ่งหยิบยืมมาใช้เป็นสี web color สีพื้นที่นิยมบนหน้าจอคอมพิวเตอร์ แต่สีจะอ่อนกว่าเล็กน้อยเหมือนสีสนามกีฬา Dodger Stadium
ส่วนสีที่คนชอบลองลงมาคือสีเขียว ทั้งในประเทศไทย จีน อเมริกา ตามด้วยสีแดง แดงนั้นจะเป็นสีที่ชื่นชอบสีที่สองของประเทศอินโดนีเซีย สิงคโปร์ เยอรมนี อังกฤษ ส่วนชาวฮ่องกงจะชื่นชอบสีม่วงเป็นสีรองลงมาจากสีฟ้า ชาวออสเตรเลียนจะชอบสีแดงเป็นสีที่สองตามด้วยสีม่วงเป็นสีที่สาม โดยสีที่ทำการสอบถามมีตั้งแต่ โทนสีฟ้าน้ำเงิน เขียว แดง ม่วง ส้ม ชมพูแปร้ด เหลือง ดำ ขาว น้ำตาล
ในประวัติศาสตร์สีฟ้ามีกำเนิดมาตั้งแต่ปีคริสตศักราช 431 เมื่อศาสนาจักรคาธอลิก สั่งให้หาโทนสีฟ้าที่สวยงามสำหรับเสื้อคลุมของพระแม่มารี (Marian Blue) เพราะพระแม่คือความบริสุทธิ์ อ่อนหวาน ใจดี มีเมตตา เรียกว่ายุคไบเซ็นไทน์ ถือว่าสีฟ้านั้นคือ “สีแห่งจักรพรรดินี” จากยุคกลาง ไปจนถึงยุคเรอเนสซองส์ของยุโรป มีความพยายามที่จะผสมสีให้ได้เฉดฟ้าที่สวย พ่อค้าชาวอิตาเลียนจึงนำเสนอสี Oltramarino หรือ Ultramarine นั่นเอง จากความเข้าใจของเราคิดว่าเป็นสีฟ้ายิ่งกว่าสีฟ้าท้องทะเล แต่แท้ที่จริงแล้วคือการข้ามน้ำข้ามทะเลไปเสาะแสวงหาหิน lapis lazuli ที่มีราคาค่างวดแสนแพง หินที่ต้องนำเข้ามาจากเหมืองอันห่างไกลถึงเอเซีย จากอัฟกานิสถานนั้นเอง (นอกจาที่ชิลี แซมเบีย และไซบีเรีย) มีราคาแพงกว่าทองเสียอีก เหล่าผู้นำทางศาสนจักรคาธอลิก จักรพรรดิและขุนนางต่างยอมจ่ายเงินให้กับทั้งสีฟ้าที่ได้จากการบดหินลาพิส ลาซุลิ และสีทองเพื่อนำมาทาตกแต่งในสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ และระบายบนภาพของพระแม่มารี ภาพกษัตริย์และขุนนางต่างๆ แม้ในปัจจุบันหากต้องการสีฟ้าผสมด้วยหินบดลาพิส ลาซุลิ ด้วยสูตรดั้งเดิมแบบเรอเนสซองส์แล้วละก็ ราคาก็ยังคงสูงลิบลิ่วถึง 2,000-3,000 ปอนด์เลยทีเดียว
ส่วนที่มาของโทนน้ำเงิน Royal Blue นั้นเกิดจากการย้อมสีผ้า ในศตวรรษที่ 18 รังสรรค์โดยผู้คนจากเมืองเล็กๆ ชื่อ Rode ในแคว้น Sommerset ประเทศอังกฤษ เป็นเมืองต่างจังหวัดเล็กๆที่ชนะการประกวดเพื่อทำเสื้อถวายพระราชินี ชาร์ล็อต พระราชินีแห่งอังกฤษและไอร์แลนด์ พระชายาของพระเจ้าจอร์จที่ 3 (พระองค์ยังเป็น pen friend กับพระนางมารี อองตัวเน็ต แห่งฝรั่งเศส ด้วยว่ามีรสนิยมคล้ายคลึงกัน แม้ว่าควีนชาร์ล็อตจะมีพระชนมายุมากกว่าเป็นสิบปี เมื่อทรงทราบเรื่องราวของการปฏิวัติฝรั่งเศส พระองค์ยังได้ทรงจัดเตรียมที่ลี้ภัยให้ แต่โชคร้ายที่พระนางมารี อองตัวเน็ตถูกประหารด้วยกีโยตินเสียก่อน) สีรอยัล บลูจึงกลายเป็นสีที่ขึ้นทะเบียน สามารถย้อมมาจำหน่ายได้ สี Royal Blue หรือสี Imperial Blue นี้ยังเป็นสียอดนิยมใช้ในกีฬาแข่งรถ อยู่บนธงชาติ บนยูนิฟอร์มทหาร เพราะให้ความรู้สึกถึงความทรงพลังและอำนาจ
จวบจนในปัจจุบันนี้พบว่าห้องทำงานสีฟ้าถือว่าจะให้ผลผลิตด้านการงานดีที่สุด แต่ถ้าทาห้องอาหารแล้วละก็ จะทำให้รับประทานอาหารได้น้อยลง บางคนที่อยากลดน้ำหนัก เขาแนะนำให้ใช้พวกจานชามสีน้ำเงินเสียด้วยซ้ำ เพราะไม่ใช่สีสันของอาหาร สังเกตดูว่าสาวตะวันตกที่มาเมืองไทยจะนิยมชมชื่นผ้าไหมมาก และสีที่ซื้อไปตัดเป็นชุดราตรีคือ สีน้ำเงิน เป็นส่วนใหญ่ (และน้ำเงินออกสีม่วงบ้าง) คงเป็นเพราะเป็นสีสง่า สีของเสื้อคลุมแม่พระ สีชุดของจักรพรรดินี เพราะฉะนั้นเวลาเลือกซื้อของขวัญให้เพื่อนหญิงชาวตะวันตกจะถูกใจมากกับ สีน้ำเงิน สีม่วง และเขียวมรกต! และในปีค.ศ. 2020 นี้รันเวย์แฟชั่นทั้งหญิงและชายต่างเชิดชูโทนสีฟ้า สีน้ำเงินกันถ้วนหน้า ตั้งแต่ชุดสบายๆ ไปจนถึงชุดราตรีหรูหรา
อ้างอิงและอ่านเพิ่มเติมได้จาก
An ecological valence theory of color preferences โดย Stephen E. Palmer, Karen B. Schloss, www.pnas.org
Why is blue the world’s favorites? www.YouGov.com
Color A natural history of the palette โดย Victoria Finlay
Fashion runway SS2020 (courtesy of the brands)
Contributors:
ภาพประกอบ: ธนภร (อังสนา) ปิ่นทอง
เรื่อง: เพชรชมพู
ผู้อำนวยการฝ่ายศิลป์: พีรยุทธ ลิมปนสถิตพร
บรรณาธิการฝ่ายดิจิตัล: มาศ เกียรติเสริมสกุล
